Wat is het WEF en wat is "The Great Reset"? De Grote Reset (in het Engels: Great Reset, ook wel de Grote Herstart) is een voorstel van het World Economic Forum (WEF) om na de coronapandemie de wereldeconomie duurzaam opnieuw op te bouwen. Wat zijn de kansen en wat de bedreiginen? Daarop ga ik in op deze pagina. Wat is het WEF? Het World Economic Forum is een non-profitorganisatie, opgericht in 1971 en gevestigd in Genève. Naar eigen zeggen brengt het forum de belangrijkste politieke, zakelijke, culturele en andere leiders samen om mondiale, regionale en industriële agenda’s vorm te geven. De organisatie gelooft dat het zo voor positieve verandering kan zorgen. Het WEF wil publiek-private samenwerkingen stimuleren en ondersteunt ook de duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties. Naast de jaarvergadering in het Zwitserse Davos organiseert het forum bijeenkomsten in China en de Verenigde Arabische Emiraten. Op uitnodiging kunnen bedrijven tegen betaling lid worden. In 2019 bedroeg de omzet van het Wef volgens het jaarverslag omgerekend 330 miljoen euro. Vanwaar die term Great Reset? In zijn boek zegt Schwab lessen te willen trekken uit eerdere pandemieën. “De geschiedenis heeft geleerd dat een epidemie de grote herstarter (resetter) van de economie en de sociale structuur van een land is. Waarom zou dat anders zijn met Covid-19?” Het voorstel "The Great Reset" werd gepresenteerd in juni 2020 door prins Charles van Wales en WEF-directeur Klaus Schwab onder de titel "The Great Reset, Transforming Our World and Building Back Better". Op 9 juli 2020 verscheen ook het boek "Covid-19: The Great Reset" van de hand van Schwab en Thierry Malleret. Doel van de plannen is om het kapitalistisch systeem te verbeteren door investeringen te doen die zijn gericht op gedeelde vooruitgang en meer aandacht voor het milieu. De vijf belangrijkste pijlers van het voorstel zijn: economisch, maatschappelijk, geopolitiek, ecologisch en technologisch. Schwab heeft veel interesse in technologie en het bedrijfsleven en hij verwacht dat bestaande trends op het gebied van digitalisering en automatisering zullen versnellen. Als hij over de technologische ontwikkelingen schrijft, meldt hij in zijn boek ook de kritiek van privacydeskundigen die voor een surveillancemaatschappij vrezen. Steun van de Nederlandse regering In december 2021 zei het Nederlandse demissionaire kabinet dat het WEF een platform biedt voor de uitwisseling van ideeën en kennis over actuele onderwerpen. Het programma The Great Reset Initiative van het WEF richt zich op de coronacrisis en de nasleep ervan. Het kabinet zegt deze inzet van het WEF te steunen. Kritiek De kritiek is, dat machthebbers of miljardairs de pandemie misbruiken voor eigen gewin, met medewerking van het Wef. Op sociale media wordt Schwab neergezet als een kwade genius. De pandemie zorgt voor boosheid tegen beleidsmakers en politici, schreef Schwab al in zijn boek Covid-19: The Great Reset. Mensen zullen ontevreden zijn met het beleid van hun overheid. De onzekerheid die de pandemie veroorzaakt, kan tot felle demonstraties leiden, schreef Schwab, en die sociale onrust kan nog jaren duren. Ook vertelde hij dat mensen tijdens epidemieën in de voorbije eeuwen altijd geruchten en valse informatie hebben verspreid, en op zoek gingen naar een zondebok. Inmiddels is het Wef zelf het mikpunt geworden van complotdenkers. Sinds vorig jaar heeft de zoekterm 'Klaus Schwab' bij Google Trends een vlucht genomen, vooral in Nederland. In de Tweede Kamer stelt Forum voor Democratie (FvD) vragen over het WEF, omdat daar Nederlandse kabinetsleden te gast zijn geweest. Kamerlid Gideon van Meijeren van FvD zei in de Tweede Kamer dat het World Economic Forum "er openlijk voor pleit om de coronacrisis te misbruiken om een totalitaire controlestaat uit te rollen". En hij zegt dat Schwab er in zijn boek The Great Reset voor pleit om nationale democratieën te vervangen door een globale technocratie. Maar in het boek van Schwab is dat pleidooi niet terug te vinden. Hij schrijft dat de positie van de overheid wordt versterkt tijdens de pandemie, alleen al door de maatregelen tegen de verspreiding van corona. Verder zegt hij voor internationale samenwerking te zijn als dat helpt om wereldwijde problemen zoals klimaatverandering aan te pakken. Het doel: duurzaamheid; meer sociale gelijkheid Innovaties, wetenschap en technologie moeten worden aangepast om duurzame ideeën winstgevend te maken. Men wil mondiaal een nieuwe economische en politieke orde inrichten, om welvaart en inkomen te verdelen wat moet zorgen voor minder sociale ongelijkheid.Volgens het WEF moet er worden geanticipeerd op een Vierde Industriële Revolutie, waarbij er een digitale economie en openbare infrastructuur wordt gestart. Banen in fysieke winkels zullen plaats maken voor die in de digitale economie en monopolies op grote schaal worden aangepakt. Ook pleit Schwab in The Great Reset nadrukkelijk voor investeringen in een groene, duurzame economie. Net als voor een socialer beleid dat voor minder ongelijkheid moet zorgen. "De ontnuchterende waarheid is dat de helden van de acute Covid-19-crisis, degenen die op eigen risico de zieken verzorgden en de economie lieten draaien, tot de slechtst betaalde professionals horen", schrijft hij. Dat moet veranderen, vindt Schwab, want een verpleegster is waardevoller voor de maatschappij dan een flitshandelaar op de beurs. Regie Het betekent een transitie naar een world government waarin nationale staten ondergeschikt zijn en waarin internationale organisaties, ngo's en de VN wereldwijd de publieke regie krijgen. Daarnaast zal in deze transitie stakeholder capitalism belangrijk worden, wat de belangen van een beperkte groep stakeholders zal dienen- een groep die geld en macht inzet om de in gevaar zijnde Planet Earth te verduurzamen. Hoe kan deze transitie plaatsvinden? Geen van de sleutelspelers op wereldniveau – corporate-states, ngo's, internationale organisaties en VN - zijn democratieën. Er is op wereldschaal geen democratisch feedbacksysteem om de belangen van burgers te dienen, anders dan indirecte nationale vertegenwoordiging in internationale instituties door niet-gekozen politici. Grote landen – vooral China en de Verenigde Staten – zijn nog machtig genoeg om invloed te hebben op deze maatschappelijke ontwikkeling op wereldschaal, maar andere natiestaten zijn dat niet meer. Europa zou eventueel een rol kunnen spelen, maar kan onvoldoende een vuist maken in het machtsspel op wereldschaal. Democratisering? In de huidige transitie naar een nieuwe maatschappij zijn patronen zichtbaar als betogingen en demonstraties van burgers (zoals de ‘gele hesjes’), en met vele nieuwe burgerinitiatieven op diverse maatschappelijke thema’s. In het huidige systeem van partijpolitieke besluitvorming neemt het aantal partijen toe wat leidt tot een verspintering in het parlement – ook wel ‘bubbeldemocratie’ genoemd. Dit bemoeilijkt de politieke democratische besluitvorming op ‘oude’ maar ook ‘nieuwe’ thema’s. Bijvoorbeeld het stikstofprobleem en de reactie van de boeren op de stikstofplannen. In The Great Reset is geen rol weggelegd voor democratische feedback-mechanismen om de belangen van het overgrote deel van de burgers in de wereld te kunnen dienen. De bedoelingen zijn nobel: “You'll own nothing. And you'll be happy.” Echter hoe ‘Great’ is dan de Great Reset van World Economic Forum eigenlijk voor burgers? Jaarvergadering 2023 in Davos Maandag begint het World Economic Forum (WEF), de jaarlijkse bijeenkomst van politici, superrijken, ngo’s en wetenschappers. Het thema dit jaar: samenwerken in een gefragmenteerde wereld. Enkele vragen, beantwoord door Daan Marselis in Trouw van 16 januari 2023 Deze week kijkt de hele wereld weer naar Davos, het skidorp in de Zwitserse Alpen waar momenteel regeringsleiders, miljardairs en academici uit heel de wereld elkaar ontmoeten voor plenaire sessies en veel onderonsjes. Wat is het World Economic Forum voor club? Het WEF wordt vooral gezien als ‘praatclub’, maar volgens hoogleraar strategisch leiderschap Henk Volberda van de Universiteit van Amsterdam is dat niet de belangrijkste functie van het Forum. Het World Economic Forum laat jaarlijks veel wetenschappelijk onderzoek doen, bijvoorbeeld naar de concurrentiekracht van landen, gendergelijkheid, de beloning van mannen en vrouwen, de energietransitie en klimaatvraagstukken. Het WEF laat dat onderzoek uitvoeren omdat het thema’s wil agenderen, zegt Volberda, die als expert-lid bij delen van dat onderzoek betrokken is. Wat gaat de Nederlandse delegatie doen? Nederland stuurt een ‘zware delegatie’: premier Mark Rutte is donderdag bij twee paneldiscussies over economische groei en de energievoorziening en hij woont een bijeenkomst bij om Oekraïne te steunen. Hij wordt vergezeld door ministers Sigrid Kaag (financiën), Wopke Hoekstra (buitenlandse zaken), Karien van Gennip (sociale zaken en werkgelegenheid), Liesje Schreinemacher (buitenlandse handel) en staatssecretaris Vivianne Heijnen van infrastructuur en waterstaat. Ook is koningin Máxima in Davos, uit hoofde van haar rol bij de Verenigde Naties. Zij zal bespreken hoe meer mensen aangesloten kunnen worden op het wereldwijde financiële systeem. Wat doen de bewindslieden buiten de officiële sessies om? Uit zijn agenda weten we dat Rutte tijdens de WEF-bijeenkomst vorig jaar in twee dagen deelnam aan drie officiële sessies en daarnaast een groot aantal korte ontmoetingen had. Hij sprak bilateraal met andere politici van voornamelijk kleinere landen, onder wie de premier van de Palestijnse Gebieden, van Moldavië, en van Montenegro. En hij ruimde tijd in voor ontmoetingen met de hoogste bazen van multinationals zoals Mitsubishi, Vattenfall, Cisco en Siemens. Voor de meeste ontmoetingen waren niet meer dan 20 minuten ingeruimd. De agenda van Rutte en andere bewindslieden werd openbaar dankzij een Woo-verzoek van FvD-Kamerleden. Kan iedereen er heen? Neen. Wie naar de exclusieve bijeenkomst in de bergen wil, moet uitgenodigd worden door het World Economic Forum. Anders dan bij voorgaande edities zijn Russische miljardairs dit jaar niet welkom. Door de oorlog in Oekraïne en de boycots tegen hen zijn zij uit de gratie geraakt. Dit jaar is ook de Amerikaanse president Joe Biden afwezig, evenals zijn collega’s Emmanuel Macron (Frankrijk), Lula da Silva (Brazilië), Vladimir Poetin (Rusland) en Xi Jinping (China). Ook de Britse premier Rishi Sunak (Verenigd Koninkrijk) ontbreekt. Is het zonder Lula, Poetin en Xi vooral een ‘Europese bijeenkomst? Volberda vindt dat wel meevallen. “Als je kijkt naar de zakelijke leiders, wetenschappers en afgevaardigden van ngo’s, dan is het een heel diverse mix.” Is het World Economic Forum nog wel van deze tijd? Al sinds de oprichting door de Duitse ingenieur en econoom Klaus Schwab krijgt het WEF kritiek. Eerst voornamelijk door links, dat de bijeenkomst zagen als de hoogmis van het kapitalisme waar globalisering werd gepredikt. Sinds 2020 ook door (extreem)rechts, vanwege de ‘Great Reset’ die het WEF in de coronacrisis bepleitte en die een einde zou maken aan de vrijheid. Het WEF zou een ‘raad van bestuur van de wereld’ worden, of zelfs een ‘wereldregering’. Maar Volberda wijst er op dat het WEF geen ‘mandaat’ heeft om te besluiten. “Besluiten moeten op nationaal niveau of in de bestuurskamer van bedrijven worden genomen.” Lees ook: De coronapas als teken van de eindtijd. De pandemie wakkert zowel complotdenken als eindtijddenken aan. In sommige christelijke kringen zorgt de overlap voor polarisatie.