XV De duivel

Archetype: de verleider, de tegenstander, de vijand.
Beelden: Satan; Lucifer; de gevallen engel; de verloren ziel; Beëlzebub; de Egyptische god Seth; onze schaduw; de zondeval.

Traditionele interpretatie: genezing, het begin van het spirituele begrijpen, magnetische uitstraling, afwijzing van het materiële, bezinning op het hogere. Gevangen zitten in hartstochten, opkomst van duistere machten, egoïsme, (zelf)vernietigende krachten, geweld.

De duivel staat voor onze donkere kant en alles wat we niet willen toegeven; verder duidt deze kaart op het toegeven aan de verleiding om tegen onze overtuiging te zondigen, en ons aan onmatigheid over te geven. Waite’s kaart waarschuwt voor onvrijheid, afhankelijkheid, psychische gebondenheid, machtsmisbruik en nihilisme. Het goed en het kwaad zijn met elkaar verbonden; duisternis en licht zijn twee kanten van hetzelfde; duisternis is de afwezigheid van licht.

Traditioneel gezien betekent ‘de Duivel’ de dominantie van het materiële, van instincten, van lager bewustzijn, lust, en mateloosheid. Positieve connotaties zijn: de dierlijke, instinctieve krachten waar we ook over beschikken en die we positief kunnen aanwenden; negatieve connotaties zijn alles wat samenhangt met het kwaad in zijn diepste betekenis. In archetypische zin duidt ‘de duivel’ op de schaduw (Jung), het onbewuste gebied waarin allerlei ongecensureerde impulsen en ideeën leven.

Bij Waite lijken de twee naakte mensen Adam en Eva te zijn, die zijn geketend aan de Duivel, het kwaad; ze zitten er aan vast, hun onschuld kan zich door het vastgeketend zijn aan de Duivel niet ontplooien: ze zijn in de ban van de Duivel, en zien niet meer hun zuivere mogelijkheden, die er in potentie duidelijk zijn. De duivel wordt voorgesteld door Baphomet (vereerd bij de Tempeliers), de gehoornde geit Mendes (Griekse demonengod). Hij maakt het gebaar ‘loop naar de duivel!’ De staarten van de figuren wijzen op het dierlijk karakter; de ketenen hangen ruim: het lijkt of ze zich zo kunnen bevrijden. Boodschap: inzien dat ‘het kwade’ niet alleen bij anderen te zien is, maar ook in jezelf huist. Wat je bij anderen niet kunt uitstaan is je eigen schaduw! Je kan je pas losmaken van je schaduw als je je er eerst bewust van bent.

Stalin
De Russische tarotkaart van de Duivel staat in de traditie van Waite. De duivel heeft een identiteit: het is Stalin, die de vleugels heeft van een vampier, en is getooid met horens. Er zijn symbolen op zijn lichaam getatoeëerd: een hart (heeft hij ook!), twee ogen in zijn tepels (symboliseren het ‘big Brother is watching you’). Op zijn rechter arm staan zijn initialen, de woorden ‘voor het vaderland’, en een zwaard-met-slang. Op zijn linker arm staat het nummer 34 (1934: begin van de grote ‘zuivering’), de woorden ‘voor de partij’, en een boek (Het Communistisch Manifest, of Het Kapitaal).

Op de afbeelding houdt Stalin twee mensen aan ketenen gebonden; de KGB lijkt in actie te zijn gekomen. De twee mensen zijn Russen van vlees en bloed, ze staan er in hun schoonheid afgebeeld, behouden hun waardigheid, en strekken hun hand uit, als uitdrukking van hun gevoel ‘hij begrijpt het niet’. Ze lijken Stalin een kans te geven om tot inzicht te komen. Het lijkt of ze willen zeggen: hij begrijpt het werkelijke leven niet. De hele afbeelding ademt menselijkheid, ook Stalin. Hij doet best sympathiek aan als grote sterke beer. De tragiek is niet zijn onmenselijkheid, maar eerder dat hij in duisternis verkeert, waardoor hij niet inziet dat hij vrije menselijke wezens manipuleert met de ketens waaraan ze gebonden zijn. De geketenden tonen een vrijere geest dan degene die hen gebonden houdt.

Bij Crowley heeft de Duivel de gedaante van de god Pan, in de vorm van een witte berggeit met reusachtige hoorns. Achter hem is een zuil te zien: een fallussymbool met testikels, die staan voor scheppende energie, voortplantingskracht. In het voorhoofd van Pan bevindt zich zijn derde oog, teken van buitenzintuiglijke waarneming; m.a.w.: Pan is een ziener. Pan ziet dat het verlangen en de bezitsdrang van de mensen enkel tot frustratie leiden. Wij mensen kunnen tot dat inzicht komen door herhaalde directe ervaringen. Pan laat in zijn gezichtsuitdrukking zien: wees immuun voor wat anderen je aandoen, trap er niet in. Deze kaart gaat de duivel voorbij! Het angstaanjagende, demonische van de duivel wordt hier namelijk ontmaskerd: de duivel staat voor onze eigen angsten. Na het inzicht in deze ontmaskering is er geen angst meer voor de duivel, maar een humorvol begrip voor onze eigen schaduw.

De boodschap is: integreer die schaduw, wees er niet bang voor: zie hem vol humor in de ogen, en je schaduw zal zich begrepen voelen. Als je schaduw zich eenmaal begrepen voelt kan de transformatie beginnen, en kan de aarde-energie zich verbinden met de kosmische energie. Dan kun je meester worden over je leven, inclusief je schaduw.

De Toren