Verzoening of alverzoening Volgens het Nederlandse woordenboek van Van Dale (jaar 2000) betekent het woord 'verzoenen' in de eerste plaats: weer tot vrede of vriendschap brengen. In religieuze zin kan het ook gaan om het herstel van de relatie tussen de mens en God. Traditionele christenen geloven dat Jezus Christus het door zijn dood aan het kruis mogelijk heeft gemaakt om deze relatie te herstellen, nadat de mens deze door zondig te zijn verbroken had. Dat de mens zondig is, ging terug op het paradijs, waar Adam en Eva volgens het verhaal in Genesis tot de zondeval kwamen doordat zij vruchten van de boom van de kennis van goed en kwaad aten; de slang ver;eidde hen daartoe. Het gevolg was dat alle mensen daardoor belast waren, de zogenoemde erfzonde. De Alverzoening is een theologische opvatting die stelt dat uiteindelijk alle mensen verzoend zullen worden met God en dat er niemand voor eeuwig verloren zal gaan. Deze opvatting heeft haar oorsprong bij de vroege kerkvader Origenes (ca. 185 - 253/254), die geloofde dat uiteindelijk alle zielen terug zullen keren naar God. Origenes ging uit van het principe van de allegorische interpretatie. Volgens hem moet de oppervlakkige, letterlijke betekenis van de Bijbel onderscheiden worden van de diepere, geestelijke betekenis. Er is volgens zijn theologische opvattingen geen plaats voor eindeloze hellestraffen. Uiteindelijk zullen alle mensen, ook de duivel, met God verzoend worden omdat de almacht van God uiteindelijk sterker is dan wat of wie dan ook. God zal de eindoverwinnaar zijn. Zijn leer werd door de Middeleeuwse kerk verworpen maar bleef buiten de kerk bestaan. Gedurende de geschiedenis is de Alverzoening een omstreden onderwerp geweest binnen het christendom. Sommige theologen hebben het idee omarmd, terwijl anderen het hebben afgewezen als ketters. In de moderne tijd zijn er verschillende opvattingen over de Alverzoening naar voren gekomen, die hierna zijn weergegeven. Een van de bekendste theologen van de 20ste eeuw was Karl Barth (1886 – 1968), een invloedrijke protestantse theoloog uit Zwitserland. Bekend en beroemd is zijn standaardwerk "Die kirchliche Dogmatik", een systematisch-theologisch werk dat overigens nooit is voltooid. Het werk is ondergebracht in 13 banden en meer dan 9000 bladzijden; het werd uitgegeven tussen 1932 en 1967. Barth heeft onder meer de predestinatieleer herzien. Daarin staat Christus centraal als de ene Verkorene in Wie de mensheid gered is om met God verbonden te zijn tot eeuwig leven. Het oordeel over de zonde is weggedragen door Christus als de enige Verworpene. In de verwerping van Christus heeft God Zichzelf tot het object van Zijn toorn gemaakt. Ieder mens mag de boodschap horen dat zijn verdiende verwerping door Christus is weggenomen en dat hij in Hem verkoren is. Dit vraagt de beslissing van de door God verkoren mens om nu op zijn beurt ook voor God te kiezen. Hij stelt de vraag: Is het niet zo dat God alles en allen met zich heeft willen verzoenen? (https://www.karlbarth.nl/polhuis-alverzoening/) Als dat zo zou zijn, zo vraagt hij, is dan de kritische en sceptische theoloog of theologie niet veel gevaarlijker dan degene die in een ontspannen vrolijkheid met alverzoening rekening houdt? Wordt in die houding niet meer getuigd van de menslievendheid Gods die altijd weer groter is dan wij ons kunnen voorstellen? Is dat niet beter dan om vanuit theologische zuiverheid en angst te klein van God te denken door grenzen te stellen aan de goddelijke menslievendheid? Toch heeft Barth nooit uitdrukkelijk de leer van de alverzoening onderschreven. De duidelijkste uitspraken over de alverzoening zijn te vinden op drie kernachtige bladzijden in zijn verkiezingsleer (KD II/2), wanneer hij spreekt over het getal van de verkorenen. Barth betoogt daar dat we vanwege de vríjheid van Gods genade niet kunnen zeggen dat alle mensen door God verkoren worden, maar vanwege de vrijheid van Gods genáde evenmin dat níet alle mensen door God verkoren worden. Karl Barth en Rudolf Bultmann Rudolf Bultmann, een Duitse theoloog die leefde van 1884 tot 1976, is bekend vanwege het idee van "ontmythologisering" van de Bijbel. Bultmann geloofde dat de Bijbel vol zat met mythologische taal en verhalen die niet langer relevant waren voor moderne mensen. Hij stelde voor dat we deze verhalen moesten "ontmythologiseren" om de essentiële boodschap van het christendom te begrijpen. Bultmann stelde dat de Bijbelse verhalen geïnterpreteert moeten worden op een manier die relevant was voor onze moderne tijd. Die interpretatie vond hij in het existentialisme, die de "mythe" teruginterpreteert op het niveau van het zelfbegrip van de mens. Dat betekent dat de bijbel de individuele mens oproept te besluiten zijn eigenlijke existentie te aanvaarden en na te streven. Hij was van mening dat de boodschap van de Bijbel niet afhankelijk was van de historische nauwkeurigheid van de verhalen, maar eerder van de betekenis die mensen eraan toekenden. Bultmann geloofde dat de boodschap van de Bijbel ons kan helpen om ons leven te begrijpen en te leiden, zelfs als we niet elk detail van de verhalen begrijpen. Hij geloofde niet dat alle mensen automatisch behouden zouden worden, maar dat het afhankelijk was van hun geloof en vertrouwen in God. Dietrich Bonhoeffer (1906 - 1945) was een vooraanstaand Duits kerkleider, theoloog, verzetsstrijder tegen het nazisme en schrijver van christelijke boeken.Hij had een meer sceptische houding ten opzichte van de Alverzoening. Hij geloofde dat het idee van de Alverzoening vaak gebruikt werd als een excuus om niet te hoeven nadenken over de ernst van de zonde en de noodzaak van bekering. Harminus Martinus (Harry) Kuitert (1924 – 2017) was een gereformeerd Nederlands theoloog en ethicus. Hij stond bekend om zijn kritische houding ten opzichte van traditionele christelijke opvattingen. Hij stelde dat de Alverzoening een interessante en hoopvolle gedachte was, maar dat het uiteindelijk onmogelijk was om te weten wat er na de dood gebeurt. Bekend werd zijn uitspraak: ‘Alle spreken over Boven komt van beneden, ook het spreken dat beweert van Boven te komen.’ Het leidde hem uiteindelijk tot de conclusie dat het geloof, inclusief het geloof in een god, 'verbeelding' is, gecreëerd door de mens die aldus zin probeert te geven aan een chaotisch en ten diepste zinloos bestaan. Toch heeft geloof volgens Kuitert zeker wel inhoud, al is dat de inhoud die mensen er aan geven, geloof is menselijke verbeelding. Daarom kan de theologie geen 'wetenschap' genoemd worden, want zij is per definitie niet verifieerbaar. Bijbelteksten Bijbelteksten zijn voor meerdere interpretatie vatbaar. Zowel de voor- als tegenstanders van de Alverzoening gebruiken Bijbelteksten om hun standpunt te verdedigen. Ter verdediging van het standpunt van de Alverzoening worden wel deze Bijbelteksten genoemd: - ‘Zoals dus door één overtreding de schuld gekomen is over alle mensen tot verdoemenis, zo komt ook door één rechtvaardigheid de genade over alle mensen tot rechtvaardiging van het leven (Rom. 5:18) - ´Want zoals allen in Adam sterven, zo zullen ook in Christus allen levend gemaakt worden´ (1 Kor. 15: 22 - ´En Hij is voor allen gestorven, opdat zij die leven, niet meer voor zichzelf zouden leven, maar voor Hem Die voor hen gestorven en opgewekt is´ (2 Kor. 5: 15-16) - ´God was het namelijk Die in Christus de wereld met Zichzelf verzoende…(2 Kor. 5: 19) - ‘…Die wil dat alle mensen zalig worden en tot kennis van de waarheid komen’ (1 Tim. 2: 4). De vrijzinnige opvatting van het geloof heeft een steeds groter bereik gekregen, ook buiten de vrijzinnige kerken om. Vragen over het bestaan van hemel en hel en over wie daar dan naar toe gaan, worden door veel christenen gesteld en het antwoord is voor velen niet vanzelfsprekend. Op de website vrijzinnig.nl valt daarover onder meer het volgende te lezen. EEN VRIJZINNIGE VISIE OP DE ALVERZOENING "Bestaat de Hemel? Bestaat de Hel? En wie gaan daar dan naartoe? Komen alleen bekeerde christenen in de Hemel en moet de rest eeuwig lijden in de vlammen? De generale synode van de Protestantse Kerk sprak op 10 november over dit onderwerp. De vrijzinnige synodeleden lieten van zich horen. De inzet van de synodebespreking was de vraag of er bijbelse gronden zijn voor de alverzoening, de leer dat iedereen uiteindelijk de Hemel bereikt. De Nederlandse Geloofsbelijdenis wijst dit in artikel 37 af en de synode sloot zich hier uiteindelijk bij aan. De Vereniging van Vrijzinnige Protestanten meent dat we ons met een dergelijke discussie op glad ijs bevinden. We proberen uitspraken te doen over iets waar we geen kennis van hebben. Niemand kan over de grenzen van de dood kijken; niemand weet wat er dan gebeurt." De generale synode van de Protestantse Kerk sprak op 10 november 2022 over dit onderwerp. De inzet van de synodebespreking was de vraag of er bijbelse gronden zijn voor de alverzoening, de leer dat iedereen uiteindelijk de Hemel bereikt. De Nederlandse Geloofsbelijdenis wijst dit in artikel 37 af en de synode sloot zich hier uiteindelijk bij aan. De Vereniging van Vrijzinnige Protestanten meent dat we ons met een dergelijke discussie op glad ijs bevinden. We proberen uitspraken te doen over iets waar we geen kennis van hebben. Niemand kan over de grenzen van de dood kijken; niemand weet wat er dan gebeurt. Hester Smits is vrijzinnig predikant zat in de synode en sprak onder meer de volgende woorden over de Alverzoening: "Waarom niet hardop zeggen dat onze interpretatie nooit de pretentie kan hebben van de waarheid. Het geloofsgesprek is een doorgaand gesprek met de traditie, de Schrift en de vragen waar wij ons nu voor zien gesteld. Dat gesprek kan scherp en to the point worden gevoerd, ook in de synode. Maar ik zou er voor willen pleiten dat wij erkennen dat ons kennen onvolkomen is en dat de Schrift een bibliotheek van getuigenissen is waar wij in mogen wonen. Maar laat niemand zeggen dat het zo en niet anders moet worden uitgelegd. Daar zijn de grootste ongelukken mee gebeurd. In het rapport wordt ruiterlijk toegegeven dat het gesprek met de traditie en de belijdenisgeschriften een voort-durend gesprek is, laat dat dan ook met zoveel woorden over Schriftuitleg worden gezegd. (...) Laten we elkaar de ruimte gunnen en als synode de voorwaarden scheppen om te komen tot een persoonlijke getuigenis gebaseerd op de traditie, de Schrift en onze eigen vragen." **************