XX Het Oordeel (de Opstanding); de Aeon (= Verlichting; de verlichte staat)

Archetype: de verlossing.
Traditionele interpretatie: ontdekken, het opnieuw beleven van verborgen vermogens, verandering, bevrijding, vervulling, genezing, ontwaken, opleven. Het opdelven van de schat. Doodsangst, gevangenschap, veroordeling.

In archetypische zin vertegenwoordigt het Oordeel het herkennen van het ‘zelf’, d.w.z. de ontwakende verwerkelijking van wie men werkelijk is. Met andere woorden: ‘opstanding uit de kerker van het ego’; bevrijding van het eigenlijke ‘zelf’; ontwaking van wie men werkelijk is; bekering, tot God geroepen.

Engelen blazen op de trompet, terwijl beneden onder hem de doden opstaan uit hun graven. Het einde van de wereld, de Dag des Oordeels, wordt door de engelen aangekondigd. In de bijbel worden dan de zielen geoordeeld, en worden ze veroordeeld tot de hel, of worden ze opgenomen in de hemel. Het is belangrijk om ons los te maken van deze fundamentalistisch-christelijke invulling, en de boodschap te zien van de archetypische gebeurtenis van het oordeel en de opstanding.

Bij Waite heeft de kaart een dramatisch effect, omdat het zo lijkt op het tafereel van het Laatste Oordeel zoals vroeger geschetst in mijn jeugd. Het gaat hier om de opstanding van ‘echte doden’, waardoor het dicht komt bij de angst voor het naderende oordeel: het wordt hel of hemel! De opgestane doden gebaren tegen de engel: o neem mij aan; er ligt een diepe angst voor verwerping in hun expressie besloten.

Joan Bunning: het is mogelijk om te oordelen zonder te veroordelen. We toetsen de zaak, bezien alle aspecten, wegen de verschillende elementen, en proberen de waarheid er uit af te leiden, echter zonder iemand als schuldige aan te wijze. Als je zelf beoordeeld word, leer daar van. Neem ter harte wat van waarde is, corrigeer wat correctie behoeft, maar verlies nooit je zelfrespect (je eigenwaarde).

De kaart staat ook voor verlossing en vergeving. Wanneer de engel je roept ben je wedergeboren - gereinigd van alle schuld en boete. Het verleden en de fouten staan achter je, en je bent klaar om opnieuw te beginnen.

In de traditionele tarot heeft deze kaart niet direct met het Einde der tijden te maken, maar met persoonlijke wederopstanding en vernieuwing. Het gaat dan om verlossing en bevrijding; de hoop bloeit plotseling uit de diepste vertwijfeling op. Het is het mysterie van de transsubstantiatie: het beleven of herbeleven van wat men dood waande; het te voorschijn komen van het wezenlijke. Het voorheen bedekte eigenlijke en ware komt naar buiten, verborgen vermogens worden opnieuw beleefd; er is genezing, vervulling, ontwaken. Het is vergelijkbaar met het hoogtepunt in mythen en sprookjes: het is het bereiken van het doel waarvoor de held zo lang heeft gestreden. Waar de ondergang nabij lijkt, is er plotseling het ontwaken van de geliefde, het optrekken van de schaduw, het bevrijden van de gevangene.

In de Russische tarot is de engel weergegeven zoals op de bekende iconen, met gestileerde golvende lijnen, diadeem (tiara) en heiligenkrans (halo), vloeiende cape en gevouwen vleugels. Op de witte banier, die aan de trompet hangt, is een Grieks kruis afgebeeld, symbool van de overwinning van de kerk. Op een van de grafstenen is een kleine stenen engel afgebeeld, die veel lijkt op de grote engel erboven. Er lijkt mee bedoeld te zijn dat ‘beneden’ een kleurloze, flauwe afspiegeling is van het spirituele leven dat ons ‘boven’ wacht.

Klimop lijken te groeien op de lichamen van de man, de vrouw en het kind die verrezen zijn, als teken van vergankelijkheid en tegelijk organische verbondenheid met het vegetatieve leven en als zodanig met ‘moeder aarde’. De engel staat op de opkomende maan. De opgestane vrouw raakt de maan aan. Dit geeft de verschijning van de engel ineens een ander perspectief: de engel lijkt plotseling heel dichtbij. Dit is de uitbeelding van de gedachte: ‘Wij beneden zijn meer verbonden met ‘daarboven’ dan we meestal denken’. Deze verwevenheid van engel, mens en aarde geeft aan dat transformatie niet een momentaan gebeuren is, maar dat het een continu, cyclisch proces is.

De engel op de kaart van de Russische tarot heeft de expressie van mededogen: vol liefde kijkt hij naar de mensen daar beneden. De mensen beneden hebben een uitdrukking van kwetsbare, naakte afhankelijkheid, en tegelijk van vertrouwen. Hun lichaamstaal zegt: ‘help ons!’ Het kind in het midden doet daar grappig en eigenwijs aan mee: het heft beide armen op, het lijkt wel het gebaar van de zegen! Of zoiets van: ‘Eindelijk is het zo ver!’ De grote blauwe maan lijkt op een schip, waarop de drie personen mee kunnen reizen naar omhoog. Met de trompetstoot wil de engel zeggen: ‘U kunt nu eindelijk komen, jullie hebben lang genoeg gewacht!’

Aeon
Kaart XX is bij Crowley de Aeon (= verlichting; de verlichte staat); dit duidt op een fabelachtig onderscheidings- en oordeelvermogen. Dit impliceert het open staan voor kritiek en de bereidheid tot kritische zelfanalyse en bezinning. Deze kaart wil ons de weg wijzen naar een juist oordeel in concrete situaties.

Het middengedeelte van de kaart wordt omsloten door de lichaamscontouren van de sterrengodin Nuith. Ze spreidt een nachtelijk laken over de hemel uit om de sterren een achtergrond te geven. Overdag wordt ze weer door de zon verzwolgen. Haar gezel is Hadit, voorgesteld door een gevleugelde vuurkogel. Hij staat voor alwetendheid, hij ziet in een oogopslag alle zijden. De vrucht van hun huwelijk is het kind Horus, een dubbelgod, die zowel een actieve als een passieve gedaante bezit. Het oog van Horus kan het totaal zien. Zijn heldere inzicht is de basis voor een allesomvattend, kritisch onderscheidingsvermogen. Kritiek die op een dergelijke diepe waarneming is gebaseerd kan worden overgebracht op een manier die anderen niet veroordeelt, maar hen daarentegen juist motiveert en stimuleert. Oordelen die uit werkelijk inzicht voortkomen zijn constructief en vrij van dogma’s. Dergelijke allesomvattende inzichten kunnen niet alleen met het verstand worden bereikt: lichaam, geest en ziel (de drie figuren aan de onderkant van de voorstelling) zijn erbij nodig.

De god van de wijsheid, Ohyrus, voorgesteld als een gevleugelde slang, is symbool voor de enorme denkvermogens die ter beschikking staan aan de geest die direct, bevrijd van de ballast van vooroordelen, reflecteert. Het gevelde oordeel rust op de eigen directe ervaring. Uit de allesomvattende kijk op de dingen ontwikkelt zich uiteindelijk een instelling die, zich van de eigen beperkingen bewust wezend, zich verlaat op het hogere oordeel, het leven zelf.

Uitnodiging: Je wordt uitgedaagd om je ‘kikker-in-de-put’-perspectief op te geven en de dingen vanuit hogere maatstaven te benaderen en te beoordelen. Naarmate je grotere tijdspannen (Aeon) en bovenaardse verbanden onderkent (en daartoe ben je steeds beter in staat), zul je meer en meer de beperktheid van alle menselijke oordelen gaan inzien. Je zult je er steeds meer op instellen de dingen te benaderen en te ‘zien’ zoals ze werkelijk zijn, vrij van waardeoordelen.

NB Denk aan het onderscheid dat in de ‘Course of miracles’ wordt gemaakt tussen ‘knowledge’ en ‘perception’.

Suggesties:

Mediteer over de volgende uitspraak:
“Onwetendheid kan worden afgelezen uit hoe sterk je in onrecht en ongeluk gelooft”.

Bevestig: “God is het Onbekende, het Mysterieuze. Hoe beter ik weet dat ik niet weet, des te nader kom ik tot het Goddelijke”.

Reminder voor het oordelen in een concrete situatie:
Bezie met lichaam, ziel en geest (verstand en intuïtie) zoveel mogelijk verschillende kanten, zo mogelijk het totale kosmische perspectief van ruimte en tijd (allesomvattende zienswijze) alvorens te oordelen. Naarmate meer het geheel gezien kan worden naderen we het echte inzicht.

De Wereld