Mystieke beleving

Christelijke Mystiek: Een verkenning van mystieke tradities en hun vertegenwoordigers

Christelijke mystiek verwijst naar de zoektocht naar een directe en persoonlijke ervaring van het goddelijke. Deze spirituele traditie benadrukt de innerlijke vereniging met God door middel van contemplatie, gebed en ascese. Door de eeuwen heen hebben verschillende mystici bijgedragen aan de verdieping en verrijking van deze traditie.

Hildegard von Bingen (1098–1179):
Als Duitse abdis, componiste en visionaire mystica liet Hildegard von Bingen een rijk oeuvre na dat theologie, muziek, geneeskunde en kosmologie omvat. Haar visioenen, vastgelegd in werken zoals "Scivias", bieden een diepgaand inzicht in de relatie tussen God, de mens en de schepping. Hildegard benadrukte de harmonie van het universum en de rol van de mens binnen dit goddelijke plan.

Meister Eckhart (circa 1260–1328):

Een van de belangrijkste mystici van het christendom is Meister Eckhart, een Duitse theoloog en filosoof uit de 13e eeuw. Hij wordt beschouwd als een van de grootste denkers van de middeleeuwen en zijn werk heeft een blijvende invloed gehad op de christelijke mystiek. Eckhart benadrukte het belang van de innerlijke ervaring van God en het loslaten van wereldse verlangens en ideeën. Hij geloofde dat God niet alleen buiten ons bestaat, maar ook binnenin ons, en dat we door middel van meditatie en contemplatie deze innerlijke aanwezigheid van God kunnen ervaren. Hij legt de nadruk op de onmiddellijke aanwezigheid van God in de ziel. Hij benadrukte het concept van 'Gelassenheit', een staat van innerlijke overgave en loslaten, als weg naar eenheid met het goddelijke.

Johannes van het Kruis (1542–1591):
Een andere bekende mysticus is de Spaanse karmeliet Juan de la Cruz (Johannes van het Kruis). Zijn complete werken zijn verschenen in een Nederlandstalige uitgave, genaamd "Mystieke werken'. In zijn poëzie en proza neem deze mysticus je mee naar de toppen van religieuze ervaring. Zijn leermeesteres was Theresa van Avila. Zijn bekendste werk is "Donkere nacht van de ziel"; in een gedicht beschreef hij de reis van de ziel vanuit zijn lichamelijke thuis naar een vereniging met God. Deze reis is bijzonder zwaar want het betekent een onthechting van de wereld om zich "met het licht van de schepper te kunnen verenigen." Het is een metafoor die de spirituele ervaring beschrijft van iemand die een fase in zijn leven doormaakt waarin hij zich door iedereen verlaten voelt, zonder hoop op een betere toekomst. Hij maakte onderscheid tussen twee donkere nachten: de nacht van de zuivering van de zintuigen en de nacht van de zuivering van de geest. Deze aan depressie verwante gevoelens ervaart de persoon als een crisis van geestelijke identiteit. Hij benadrukte het belang van zelfverloochening en het doorstaan van innerlijke beproevingen als noodzakelijke stappen op de mystieke weg. Verschillende spirituele tradities zoals de christelijke mystiek verwijzen naar deze ingrijpende en louterende ervaring.

Deze mystici, elk met hun unieke benadering en inzichten, hebben bijgedragen aan de rijke en diverse traditie van de christelijke mystiek. Hun geschriften en leringen blijven tot op de dag van vandaag inspireren en bieden een diepgaand perspectief op de zoektocht naar eenheid met het goddelijke.

In de christelijke mystiek is meditatie een middel om contact te krijgen met God of het goddelijke. Het gebed is bij uitstek het middel om met die goddelijke dimensie contact te maken. Stil zijn en van binnenuit dat contact meken, dat dan als het ware vanzelf ontstaat. Bidden kan zonder woorden, een woordloos contact met de Ene; het bidden als gesprek met God en met je hogere ‘zelf’. Ook het overdenken van Bijbelgedeelten en wat dit gedeelte voor je te zeggen heeft is een voorbeeld van meditatie.

Een voorbeeld van een meditatie die vaak wordt gebruikt in de christelijke mystiek is de Lectio Divina, een oude christelijke praktijk van het lezen en overdenken van de Bijbel. Het gaat hierbij niet om het begrijpen van de tekst op een intellectueel niveau, maar om het openstellen van ons hart voor de boodschap van God.

Een andere meditatie die vaak wordt gebruikt in de christelijke mystiek is de Centering Prayer, een vorm van meditatie waarbij we ons concentreren op een enkel woord of zin en ons openstellen voor de aanwezigheid van God. Deze meditatie helpt ons om ons te concentreren op het huidige moment en ons te verbinden met de innerlijke aanwezigheid.

In de christelijke mystiek gaat het niet om het bereiken van een bepaald effect op lichaam of geest, maar om het openstellen van ons hart voor de aanwezigheid van God en het ervaren van zijn liefde en genade. Het is een zoektocht naar een dieper begrip van het geloof en een persoonlijke relatie met God.

Christelijke mystiek en het Soefisme

De Christelijke mystiek en de Soefi-mystiek hebben veel overeenkomsten, zoals het verlangen naar eenheid met God en het belang van meditatie en contemplatie. Beide tradities benadrukken ook het belang van liefde, compassie en dienstbaarheid aan anderen.

Het grote verschil tussen de twee is dat het Christendom zich richt op de persoonlijke relatie met God door Jezus Christus, terwijl het soefisme zich richt op de eenheid van alle religies en het universele aspect van God. Volgens de Christenen is een middelaar nodig tussen God en de mens; het Soefisme gaat er van uit dat in ons innerlijk dat contact direct gevonden kan worden. Zie de pagina’s over Soefisme.